تأثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای شیمیایی و گاوی بر عملکرد شنبلیله و اسفرزه در کشت مخلوط

به منظور بررسی اثر نوع کود و نسبت کاشت بر عملکرد کمی و کیفی شنبلیله و اسفرزه، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی1392 اجرا گردید. در این آزمایش فاکتور اول در پنج نسبت کاشت شامل کشت خالص اسفرزه، کشت خالص شنبلیله، شنبلیله: اسفرزه (1:2)، شنبلیله: اسفرزه (1:1) و شنبلیله: اسفرزه (2:1) و فاکتور دوم در سه سطح کودی (کود گاوی، کود تلفیقی، کود شیمیایی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمار شنبلیله: اسفرزه 1:2 در شرایط کود تلفیقی بیشترین تعداد و وزن گره ریزوبیومی در بوته¬ی شنبلیله را داشت. همچنین کشت مخلوط، نسبت به کشت خالص برای شنبلیله سبب افزایش رشد رویشی و در نهایت افزایش عملکرد شد ولی کشت مخلوط فقط در تیمار شنبلیله: اسفرزه 1:2 برای بوته¬ی اسفرزه مفید بود و در تیمار شنبلیله: اسفرزه 1:1 و 2:1 کاهش رشد رویشی و عملکرد در اسفرزه مشاهده شد. تعداد و وزن نیام بوته¬ی شنبلیله نیز در تیمار شنبلیله: اسفرزه 2:1 در شرایط کود تلفیقی افزایش محسوسی را نشان داد. تعداد شاخه¬ی جانبی و طول سنبله بوته¬ی اسفرزه در کشت خالص نسبت به کشت مخلوط تقلیل پیدا کرد. بالاترین وزن هزار دانه¬ی شنبلیله در تیمار شنبلیله: اسفرزه 1:2 در شرایط کود تلفیقی مشاهده شد ولی وزن هزار دانه¬ی بوته¬های اسفرزه در بین تیمارهای کودی و نسبت¬های کشت اختلاف معنی¬داری نداشتند. مجموع عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک شنبلیله و اسفرزه در تیمار شنبلیله: اسفرزه 2:1 در شرایط کود تلفیقی نتیجه¬ی بهتری نشان دادند.. در کلیه تیمارها نسبت برابری زمین برای شنبلیله و اسفرزه به جزء تیمار شنبلیله: اسفرزه 1:1 در شرایط کود شیمیایی بالاتر از یک بود. بر اساس نتایج این آزمایش استفاده از کود تلفیقی در برهمکنش با کشت مخلوط شنبلیله و اسفرزه می‎تواند در افزایش مزیت نسبی کشت مخلوط موثر باشد و به لحاظ کاهش مصرف کودهای شیمیایی می¬تواند در حفاظت از محیط زیست اهمیت داشته باشد.